De zorgen om het banksysteem zijn verlegd van de VS naar Europa, waar deze keer één van de grootste banken op het oude continent onder zware druk staat. De koers van de Zwitserse grootbank Crédit Suisse is met een kwart gezakt, nadat de Saudische grootaandeelhouder had herhaald niet met vers geld over de brug te zullen komen.

Crédit Suisse zit in het midden van een complexe herstructurering en moest onlangs opbiechten dat er materiële fouten in zijn boekhouding zitten, waardoor de publicatie van het jaarverslag een week werd uitgesteld. Dat zorgde voor een diep wantrouwen in de markt. Bovendien kwam vorige week aan het licht dat door het einde van het goedkope geld, banken met belangrijke verliezen zitten op hun obligatieportefeuille. Dat veroorzaakt wantrouwen en onzekerheid in een vak waar alles steunt op vertrouwen.

De koersval van Crédit Suisse veroorzaakt paniekverkopen op de financiële markten. De index van 600 grootste Europese banken zakt met 6 tot 8 procent. Bankaandelen hebben sinds eind vorige week al circa een zesde van hun waarde verloren. De grootste bank van de eurozone, BNP Paribas, zakt met meer dan 10 procent. Dat zijn zelden geziene klappen. Ook de Nederlandse ING Bank, ABN Amro en zelfs KBC Ancora zakken met 6 procent tot 9 procent.

De Bel20, de index van 20 belangrijkste Belgische aandelen, zakt met 2 tot 3 procent. De sterkste daler is KBC. Maar ook een verzekeraar als Ageas krijgt een dreun. Vrijwel alle aandelen in de index noteren in het rood.

‘Alles is met alles verbonden’

Waar tot voor kort de sfeer rond bankaandelen nog positief en zelfs uitgelaten was door de verwachting dat hun rentewinst flink zou stijgen, is er nu sprake van bezorgdheid. Een grootbank als Crédit Suisse zit wel buiten de eurozone maar is een systeembank die de stabiliteit van het financiële systeem op de proef kan stellen. Banken financieren zich onder meer door op de interbancaire markt geld aan elkaar uit te lenen. Dat doen ze maar als er vertrouwen is dat ze hun geld terugkrijgen. Iedereen herinnert zich nog de financiële crisis van 2008, toen die interbancaire markt opdroogde als gevolg van wantrouwen.

Zover is het nog niet, maar in twee weken tijd is het beeld ernstig bijgestuurd. ‘Een bank is eigenlijk een zwarte doos. Je weet niet welke risico’s ze op haar balans heeft, je weet niet hoe goed ze ingedekt is. Zelfs als de risico’s afgedekt zijn, weet je nog niet wat de kwaliteit is van de partijen die ze hebben afgedekt. Een probleem in Europa kan gevolgen hebben in de VS en omgekeerd. Alles is met alles verbonden’, zegt een bankier. Illustratief is dat de ECB grote Europese banken is beginnen polsen over hun mogelijke banden met Crédit Suisse.

Analisten vragen zich af of de Zwitserse overheid, of de Zwitserse nationale bank, zullen tussenkomen om Crédit Suisse te stutten. De voorzitter van Crédit Suisse, die opmerkelijk genoeg Axel Lehmann heet (dus niet Lehman, zoals de in 2008 omgevallen zakenbank Lehman Brothers), zegt dat steun vanuit de overheid ‘geen topic’ is. Hij zegt dat de grote liquiditeitsproblemen waarmee regionale banken in de VS te kampen hebben, niet te vergelijken zijn met de saneringsplannen bij Crédit Suisse. Die bank is bezig zich terug te plooien op het weinig risicovolle vak van vermogensbeheer. De risicovolle tak zakenbankieren wordt afgestoten.

Door de onrust halen veel rijken hun fortuinen deels weg bij Crédit Suisse. Beleggers die zich willen indekken tegen een mogelijke wanbetaling bij Crédit Suisse, moeten torenhoge verzekeringspremies betalen onder vorm van dure credit default swaps (cds). Ook dat is een teken dat de markt er niet gerust in is.

De Nederlander Ralph Hamers, die de andere Zwitserse grootbank UBS leidt en ooit de baas was van ING Bank België, weigerde tegenover journalisten commentaar te geven op de ontwikkelingen bij zijn Zwitserse concurrent.